blog - "Illustratoren zijn de nieuwe rocksterren!" - Henk Willems, designer of Blood orange-Juniper design.

door Gigi van Erven Dorens

Henk Willems bruist van ambitie. Hij balanceert zijn werk als brand designer bij studio WillemsPeeters met verschillende kunstprojecten en zijn werk als docent graphic design Arteveldehogeschool in Gent. In zijn carrière heeft hij aan talloze uiteenlopende design projecten gewerkt. Niets gaat hij uit de weg. Zo ontwierp hij onder anderen een nationaal schaatspak met zijn collega Jelena Peeters, creëerde hij diverse logo’s en tekent hij illustraties voor kinderboeken. Henk Willems heeft naar eigen zeggen geen eigen stijl, maar buigt mee met de wereld om hem heen. 
 

Henk, uit alle creatieve uitingen die u kon kiezen, waarom design? 

Door samen te werken met opdrachtgevers krijg ik duidelijke kaders waarbinnen ik mijn creativiteit kwijt kan. Die kaders en de verhalen van anderen geven me de input die ik nodig heb om te creëren. Ik zou nooit autonoom kunstenaar kunnen zijn denk ik, ik hou namelijk te veel van het werken binnen een functiekader. Voor het nieuwe kinderboek dat ik maak bijvoorbeeld, begon ik eerst met losse tekeningen. Al heel snel bedacht ik dat de tekeningen in een boek moesten komen te staan zodat ze een passende functie zouden krijgen. Het werk dat ik maak moet altijd voor iets dienen. 

Is dat het verschil tussen design en kunst volgens u? 

Iedereen heeft het altijd over de vraag of toegepaste kunst ook kunst is. Een design leraar zei ooit tegen mij: ‘zorg maar dat u een goede hobby zoekt, want in uw werk gaat u nooit uw ei kwijt kunnen.’ Ik vond dat toen heel erg om te horen maar ik weet nu wel beter. Ik haal enorm veel voldoening uit mijn werk en kan er al mijn creatieve eieren in kwijt. Mijn antwoord op de vraag of toegepaste kunst ook kunst is is dus volmondig: JA. Het is beiden een uiting van creativiteit, alleen is de een gevoed door opdrachtgevers en de ander niet. En als ik moest kiezen tussen mezelf als designer of als kunstenaar te beschrijven? Geen van beiden, noem mij maar beeldenmaker, dat is wat ik ben. 

Welke kunstenaar bewondert u zelf?

Lorenzo Mattotti is een Italiaanse illustrator die ik enorm bewonder. Zijn tekeningen worden onder meer gepubliceerd in The New Yorker. Zijn werk vind ik een goed voorbeeld van toegepaste kunst dat zijn functionele doel overstijgt. De tekeningen horen bij de mooiste werken die ik ooit zag. Er hangt een Toscaanse gloed overheen, waardoor er een warmte van het werk afstraalt die je bijna op je gezicht kan voelen als je er naar kijkt.

Waar krijgt u inspiratie vandaan?

Door mezelf constant te verwonderen over de wereld om mij heen. Dat kan bijvoorbeeld ontstaan door boeken te lezen, tijdschriften door te bladeren, over straat te lopen, mijn leerlingen te zien werken, een drankje op cafe te drinken of naar tentoonstellingen te gaan. Dee mogelijkheden zijn oneindig. De hele dag door ben ik bezig indrukken op te slaan in mijn hoofd, om er later beelden van te kunnen maken. 

Die verwondering zie ik terug bij mijn dochter die nu biologie studeert. Ze kan soms een uur lang naar een paddenstoel staren om hem te bestuderen. Ik vind dat geweldig. Juist dat soort onderzoek, met oog voor detail en ruimte voor verwondering is ook het onderzoek dat ik nastreef als ik aan een project begin. Die verwondering houdt ons wakker en geïnteresseerd in al het materiaal dat de wereld voor ons klaar heeft liggen. Daarom probeer ik ook aan mijn studenten over te brengen: verwonder u!

Overigens kan dat ook behoorlijk lastig zijn hoor, zo’n druk hoofd dat nooit stilstaat. Nog voordat mijn huidige project is afgerond, ben ik al bezig met de volgende. De drift om beelden te maken geeft me voldoening maar gaat gepaard met een ontembare onrust om alles van het leven te proeven. Ik noem het ook wel eens ‘mijn gecontroleerde ADHD’. Het is een zoektocht naar balans. Een zoektocht die waarschijnlijk nooit zal eindigen.

Wat is Henk’s stijl? 

Om eerlijk te zijn ben ik als de dood voor een eigen stijl omdat ik angstig ben om in een vakje geduwd te worden. Ik pas me qua stijl aan aan mijn omgeving. De wereld verandert zo snel, ik wil als beeldenmaker mee veranderen en nergens buitengesloten raken. Mijn eerste boek is dan ook compleet anders dan mijn tweede boek, ik wil mij niet tot een soort stijl beperken. Misschien komt mijn experimenteerdrift ook doordat ik 20 jaar niet heb geïllustreerd. Naast mijn werk als brand designer ben ik leraar. In de klas zag ik mijn leerlingen illustreren en ik werd enorm jaloers! Toen ben ik na twintig jaar weer beginnen te illustreren. Misschien dat ik daarom nu nog zo aan het experimenteren ben. Ik probeer alles uit wat ik die twintig jaar niet heb uitgeprobeerd. Dat herontdekken van stijlen en kleuren kan een onzeker proces zijn. Ik vind mezelf nu nog helemaal geen goede illustrator, ik moet nog veel leren. Maar misschien ben ik nooit helemaal content met mezelf moet ik toegeven. 

 
Hoe voelt het om nu na 20 jaar weer te illustreren?

Juist door het lang niet gedaan te hebben heb ik een enorme spontaniteit in het tekenen nu. Ik heb meer eenvoud, essentie en vertrouwen gevonden in de beelden die ik maak. Vroeger dacht ik altijd, de beelden moeten complex. Nu weet ik dat een goed beeld een heldere, duidelijke boodschap bevat die voor veel mensen begrijpelijk is. Ook een reactie op na zoveel jaar weer beginnen met tekenen is dat ik nu veel werk met kleur. Vroeger durfde ik amper kleuren te combineren. Ergens zat daar een angst, die ik nu aan het overwinnen ben.

Je bent nu een boek aan het maken. Kan je daar wat meer over vertellen?

Ik heb altijd een enorme liefde voor kinderboeken gehad. Als ik met mijn gezin op vakantie  een boekwinkel inga, sta ik altijd meteen bij de kinderboeken. Het genre fascineert me, de kinderlijke verbeelding is zo’n mooie wereld. Al sinds ik 18 was wist ik dat ik een kinderboek wilde maken. Dat kinderen door de beelden in het boek in vervoering raken, het mooi vinden, is mijn doel. Het mooiste vind ik als ik reacties van kinderen terugkrijg dat ze de tekeningen mooi vonden, de reacties van de volwassenen maken me dan niet meer uit. Het boek hoeft van mij geen bestseller te worden.

Alle tekeningen uit het boek kunnen overigens ook als losse werken worden gezien, allemaal hebben ze een eigen kracht. Elke tekening zou wat mij betreft een cover van een boek kunnen zijn. Dat is ook waarom ik felle kleuren gebruik, de tekening moet opvallen, in het oog springen. Henk Willems' nieuwe boek Wips weet wat wips wil is nu beschikbaar via tuimelkruid.be.

 En binnenkort is een van uw tekeningen te zien op de flessen van de nieuwe smaak van Yūgen. Hoe is uw ontwerp voor Yūgen ontstaan?

Ik kreeg al meteen een kader, het beeld moest een cirkel zijn, daar werd ik meteen al heel enthousiast van! Ook leerde ik meer over de boodschap van Yūgen. Het Japanse woord Yūgen gaat over het gevoel dat we deel zijn van iets groters dan onszelf en het ervaren van natuurlijke schoonheid. Deze twee inspiratiebronnen deden me denken aan de cyclus van het leven. De cyclus waar mens, dier, zee en natuur deel van is, is op surrealistische manier terug te zien in mijn beeld voor Yūgen. De tekening op de flessen van de nieuwe Yūgen smaak ‘Blood Orange Juniper’ gaat over een respectvolle verhouding tussen mens en natuur.

Een echt 'Yūgen moment' was voor mij de verwondering die ik had afgelopen zomer op onze gezinsvakantie. We wandelden in een kloof (Watkins Glen State Park in het Finger Lakes District) nadat we uit NYC vertrokken waren. Ik dacht dat NYC echt de meest impressionante ervaring zou zijn van de reis, maar al gauw bleek dat deze wandeling in de natuur echt alles ruim overtrof. De ruwe vormen, de rivier die de uitgeholde rotsen vormgeeft, de lichtinval tussen de bladeren, het geluid van de wind in de kloof, de regenboog waar je doorheen stapt,… alles klopte op dat moment zo hard dat ik het gevoel kreeg nog nooit zo dichtbij de natuur te hebben gestaan als toen. Door het nu opnieuw neer te schrijf krijg ik er zelfs kippenvel van. 

Voor de toekomst, wat zou je het liefst nog willen doen? 

Ik heb ooit eens tegen mijn vrouw gezegd dat als ik met pensioen ga, ik beeldhouwer word. Waarom? Ik heb altijd alles in 2D getekend, het lijkt me geweldig in de ruimte 3D beelden te creëren. Maar bon, dat pensioen zit er waarschijnlijk voorlopig nog niet in, ik heb nog veel te veel te doen!  

Bedankt, Henk. Laten we proosten op die onuitputtelijke bron der verwondering: cheers! 

 Henk Willems (Website / Instagram)